Een toneelstukje voor een winters evenement bij Middelstum
Henk zit te somberen aan een tafeltje in het café. Hij kijkt af en toe op zijn horloge.
Henk: (naar publiek) (zucht)… De deur uit gezet…Weggestuurd… mijn vrouw….mijn vrouw heeft genoeg van mij.
‘Er komt niets uit jou’ zei ze vanavond: ‘Ik probeer van alles in je te stoppen, maar het helpt me niet.’
En ze heeft gelijk, er komt helemaal niets uit mij, dat is iedere winter zo, kan ik u vertellen. Maar dat hoef ik helemaal niet te zeggen: u ziet het zo ook wel. (..) Het begint al in oktober. Dan slib ik langzaam dicht ….net zo lang totdat ik rond deze tijd helemaal verstopt raak‘ (zucht/gebaar)
‘Ik heb liever dat je weg gaat’, zei ze nog ‘en kom in het voorjaar maar weer terug’.
Hans : (komt aanlopen met een doos) Kan ik hier gaan zitten?
Henk : (maakt gebaar) (Gaat uw gang.)
Hans : Dank u.(Kijkt onderzoekend naar Henk)
Henk : (Is onrustig, zucht, zakt onderuit, gaapt, kijkt op zijn horloge)
Hans: (Kijkt ook op zijn horloge) 8.59
Henk : Wat zegt u?
Hans : Het is 8.59
Henk : (Kijkt nog eens op horloge) Om precies te zijn 9.00 uur en nog steeds hartstikke donker.(Zucht / stilte)
Henk : Het ergste moet nog komen.
Hans :Ja?
Henk : Over een week.
Hans : Over een week?
Henk : Dan is het de kortste dag.
Hans : Mooi.
Henk : Dat vindt u mooi?
Hans : Mooi, dat het dan weer wat langer licht blijft.
Henk : (Geërgerd gebaar) U vindt het belachelijk! (richt zich nu duidelijk tot Hans) U kunt zich dat misschien niet voorstellen, maar in deze tijd… ben ik snot, tot niets in staat. Mijn baas zegt: kon ik je maar ophokken tot het voorjaar. Begrijpt u
Hans : (Kijkt een beetje te begrijpend)U hoeft mij niets te vertellen. Ik had het al gezien. Mensen zoals u kom ik helaas veel tegen in mijn praktijk.
Henk : ’s Ochtends in het donker naar het werk en ’s avonds in het donker weer terug naar huis. Ik raak daar verduisterd van….ieder jaar weer gaan bij mij om deze tijd alle gordijnen dicht en ook alle lichten gaan uit. Ik voel me een holbewoner.
Hans : (Gebaar) Wat u nodig hebt…
Henk : (Onderbreekt) En ’s avonds denk ik: de dag is voorbij, maar hoe kan het, hij is nog maar net begonnen….. Eigenlijk is er helemaal geen dag. U vindt dat misschien gek om te horen, maar voor mij is dat zo. Ik ben helemaal van slag. Het is net alsof mijn hersens ergens boven mijn hoofd hangen, alsof zij het ook niet meer uithouden in mijn kop…..
Hans : Bent met uw klachten bij de dokter geweest?
Henk : Nee., wat denkt u……Ik kan voorspellen waar zo’n man mee aankomt. (Jengelend) “ Ik zou het nog een weekje of twee aanzien.” “Wacht nog een paar weken, dan is het over.” Ik heb genoeg van al die goedwillende mensen die zeggen: “ Over een tijdje wordt het wel beter, dan is het iedere dag vier seconden eerder licht.” Goed bedoeld, maar ik heb er niks aan.
Hans : Wat u nodig hebt…..
Henk : (onderbreekt spottend) Okay: Wat heb ik nodig. Laten we het daar eens over hebben. Wat heb ik nodig volgens u? (terzijde naar het publiek) weer zo’n type
Hans : (met een zekere nadruk / de klemtoon op de laatste lettergrepen van een woord) Wat u nodig hebt is licht en uitzicht
Henk : (Geërgerd gebaar/ kijkt enigszins stupide naar Hans) Wat zegt u?
Hans : (Onverstoorbaar) Licht en uitzicht. Dat hebt u nodig.
Henk : (Gebaart) Licht en uitzicht. Dat is een nieuwe. Tot welk kerkgenootschap hoort u?
Hans : (Negeert de spot) Het is de kunst om juist in deze donkere dagen die ene ster te zien die altijd flonkert.
Henk : Vertel dat mijn vrouw.
Hans : Hebt u problemen met uw vrouw.
Henk: Ze heeft mij net de deur uit gezet. Ze vond me te vrolijk
Hans : (onverstoorbaar) Dat vermoedde ik al. Licht en uitzicht en ook bemoediging, dat is wat u nodig hebt. Dat heeft iedereen nodig die zo te neer geslagen is. U sombert en dobbert maar stuurloos rond…. Als u een boom plant dan maakt u zich al zorgen over de blaadjes die de goten van uw huis in de herfst zullen gaan verstoppen.
Henk : (kwaad)Ik plant geen bomen en ik dobber niet
Hans : Maar u bent wel somber. U hebt nergens zin in. U kunt nergens meer warm voor lopen. U tobt zich de dag door.
Henk : Vindt u dat prettig?
Hans : Nee, dat vind ik niet prettig. Wel wil ik iets…met u delen…..(overtuigend) , begrijpt u. U doet nogal afwerend, maar uit ervaring weet ik dat in ieders hart wel een luikje open staat….ook in uw hart.
Henk : (Gebaart afwerend) (Naar het publiek) Wat wil die man?
Hans : U denkt dat ik u voor de gek houd.
Henk : Ik denk niet.
Hans : Daar moet u dan wel wat aan doen.
Henk : (smalend)Met licht en uitzicht zeker.
Hans : Wat u nodig hebt, is moed om verder te gaan, moed en kracht, zodat u uw vrouw weer onder ogen kunt komen. Hoe staat het eigenlijk met de lust…?
Henk : (Staat op) Dat gaat u niets aan.
Hans : Okay. (…) Ik wil alles met u delen…
Henk : We gaan vandaag geen lust delen en hou op over dat verdomde delen en over luikjes die open staan. Delen, dat doet me denken aan de rekenles.
Hans: (even van zijn stuk) Waarom weigert u hulp…
Henk : (vermoeid/ verveeld) (Reageert afwerend)…..
Hans: (Zet een doos op tafel en maakt de deksel open.) Met dit apparaat kan ik u helpen..
Henk : Dat zal wel. (spottend) En wat kost die hulp?
Hans : We hebben het hier over een Diremobehandeling, De Diremobehandeling kost u niet meer dan twintig eurootjes.(trots) De Diremo is ’n uitvinding die ik……
Henk : Diremo?
Hans : Dipremover. Het apparaat straalt de giftige stoffen die een menselijk lichaam in wintertijd verzamelt weg. Er ontstaat dan een vacuüm in het lichaam en de Dipremover vult vervolgens de tekorten aan. In uw geval is dat tekort zonneklaar: u hebt een lichttekort…en dat leidt tot een beperkt uitzicht.
Henk: (Spottend) Hoe bedenkt u het.
Hans: Door de Diremo worden alle neutronen in uw lichaam geactiveerd. De musculatuur krijgt een enorme oppepper.
Luister, u moet het zo zien. De Diremo maakt als het ware een print van uw huid. De informatie wordt door de machine opgeslagen en omgezet in bio-energie. Deze energie haalt de hersens uit de slaapstand en na een kwartier giert de serotonine door uw lijf.
Henk: Serotine?
Hans : Serotonine. Zonder serotonine kunt u niets en door die serotonineboost komt u zelfs voorbij uw topvorm. U kunt alles aan. Uw vrouw zal niet weten wat haar overkomt. De lange decembernachten die in het verschiet liggen, worden een erotisch avontuur, zodat u volgende week gegarandeerd een gat in de kortste dag slaapt
Henk : Overdrijft u niet een beetje? (Enige twijfel) Wat kost zo’n behandeling?
(Twee vrouwen komen op en gaan aan een tweede tafel ziten.)
Hans : Dat zei ik net: twintig euro, maar wat zijn een paar eurootjes als u van uw winterdip af komt. Door mijn uitvinding kunt u (Rommelt wat met de doos) de wereld straks weer van zijn mooie kant zien. Als het regent, ziet u zon, de mist in uw hoofd verdwijnt, echt, u gaat van de nacht in de dag. Uw vrouw zal u niet terugkennen.
Henk : Ik vaag me af of ze me nog wel wil kennen.
Hans : (Haalt een ouderwetse straalkachel uit de doos) Kijk, dit is dus de beroemde Diremo. Het is eigenlijk een heel eenvoudig apparaat. Ik sluit deze dipremover met dit snoertje aan (begint te rommelen met snoertjes) aan het net. Ik draai de regelbare trafo naar de juiste stand…Allerlei onderdelen vallen van het straalkacheltje af. Even dit chipje recht zetten. (Hans mompelt en praat in zich zelf. )
Henk : ( Naar het publiek) U ziet het. Weer zo’n man waar ik geen bal mee opschiet. Geen halve euro krijgt-ie uit het luikje in mijn hart. Vreselijk (…) ik wil niet meer. Het is de tijd van het jaar, zeggen ze. Het gaat wel over, zeggen ze. Nou ja, alles gaat uiteindelijk over, dat staat vast (Naar Hans die aan het rommelen is) Pak die Diremo van je maar weer in, maat. Aan mij valt niets te verdienen.
Lied voor twee vrouwen
Vrouw 1
Ik ben op alles uitgekeken
Ik zit van binnen helemaal dicht
Ik voel me slap en uitgestreken
Te weinig zon te weinig licht
Vrouw 2
Ik laat mijn tranen zo maar stromen
Ik ben verward, nerveus en koud
Probeer de dagen door te komen
Zo moe, zo duf, zo uitgekauwd
Samen: tweestemmig
Wij somberen, verflenzen en verbleken
we kunnen er niet langer tegen op
Verpieteren, vertragen en verweken
We lopen rond als kippen zonder kop
Waar is het licht, de dagen die gaan lengen
We zijn die duisternis zo zat
Waar is de warmte die ons kan verzengen
Het liefst verzuipen we in een zonnebad
Wij somberen, verflenzen en verbleken
we kunnen er niet langer tegen op
Verpieteren, vertragen en verweken
We lopen rond als kippen zonder kop