Ik luister de laatste jaren veel te weinig naar muziek, zelfs niet naar opnames van concerten waarin ik zelf meespeelde. Het komt zelden voor dat ik een cd beluister en als, dan moet de muziek mij heel erg geraakt hebben. Dat was het geval toen ik meer dan tien jaar geleden kennis maakte met de intieme pianowerken van Janacek uitgevoerd door Andras Schiff. Wat hebben ik die prachtige muziek vaak beluisterd.
Hetzelfde gebeurde toen ik het klaaglied Muss der Tod den auch entbinden van Buxtehude voor het eerst hoorde. Ik kon er niet genoeg van krijgen. De countertenor Andreas Scholl zingt het klaaglied zo aangrijpend mooi. Begeleid door fluisterzachte, lage strijkers en een orgel dat wonderschoon is geregistreerd. Die klagende hoge stem! Dodelijke smart kan omgezet worden in prachtige muziek. Dat wist ik al. Pergolesi kon dat, Mozart, Beethoven, Bach, Schubert konden het en ook Buxtehude kan het. Deze componisten vormen verdriet om in onaards mooie muziek. Buxtehude klaagt over de dood van zijn vader. Men vermoedt dat hij de tekst van dit lamento zelf schreef :
Muss der Tod denn auch entbinden,
Was kein Fall entbinden kann?
Muss sich der mir auch entwinden,
Der mir klebt dem Herzen an?
Ach! Der Väter trübes Scheiden
Machet gar zu herbes Leiden,
Wenn man unsre Brust entherzt,
Solches mehr als tödlich schmerzt
Ik heb wat met dat werkwoord entherzen! Het moet een oud woord zijn. Stel je voor. Je vriendin geeft je de bons. Je bent wanhopig en roept uit : Ik laat me niet ontharten! Dat klinkt niet in het Nederlands. Meine Brust ist ganze entherzt! Daar kun je mee aankomen. Alhoewel?