Vrijwel alle muziek van Bach is zo sterk dat je er eigenlijk alles mee kunt doen. Die Kunst der Fuge gespeeld door vier saxofoons? Geen probleem. Ook in de negentiende eeuw maakten componisten bewerkingen van de muziek van Johann Sebastian Bach. Ferruccio Busoni bijvoorbeeld. Mijn moeder bouwde nooit een intense relatie op met het werk van Bach. Voor het eindexamen conservatorium speelde ze weliswaar het Italiaanse Concert en ik heb haar nog een koraalvoorspel van Bach horen spelen. Ik was op kostschool en zij zou tijdens de kerkdienst in de kloosterkerk van Zenderen spelen. Ze kwam aanzetten met een bewerking van Busoni …voor piano. Nog hoor ik hoe ze op het kleine orgelmanuaal met haar sterke vingers op het hout naast de toetsen sloeg.
Vermoedelijk zag ik in 1987 of 1988 een programma op de televisie waarin Vladimir Horowitz het koaalvoorspel Nun komm der Heiden Heiland speelde. Ik was diep onder de indruk. Zo mooi getimed, zo zangerig en dan die betoverende, omfloerste gaande bas die je alleen zo krijgt als je beide pedalen half ingedrukt hebt. Horowitz liet alles horen. Ik zie dat benige vogelgezicht weer voor me. Zijn kraalogen gericht op de handen die geen fractie van een beweging te veel maakten. Zo geconcentreerd. Dan is hij uitgespeeld. De betovering is voorbij. Horowitz draait zijn gezicht naar de camera, lacht, zijn gezicht wordt een beetje clownesk. Een man met een koptelefoon op zijn hoofd zegt : That was beautifull. Horowitz buigt zijn hoofd en richt zich vervolgens tot de camera: I did not compose that. Het klinkt verontschuldigend, bescheiden en vooral spottend.
Ik wou dat stuk spelen. In mijn beduimelde, beschadigde uitgave lees ik dat ik de bladmuziek voor vijf guldens en zestig centen kocht. Ik heb die muziek bijna een jaar tot op de millimeter gestudeerd. Ik gebruikte daarbij een video-opname van Horowitz’ interpretatie en probeerde zijn spel heel precies te imiteren. Dan liep ik van de piano naar de videorecorder en weer terug. Keer op keer. Heel af en toe lukte het me Nun komm der Heiden Heiland zo te spelen zoals het moest klinken. Het is een van de weinige stukken waarbij dat me lukte. Heel af en toe. Alles moest meezitten.